Шымкентте Орталық Азия кәсіподақтары кеңесінің Бас хатшысы – Қазақстан Республикасы Кәсіподақтарфедерациясының төрағасы Сатыбалды Дәулеталинніңтөрағалығымен ОАЕКК-нің ІV отырысы өтті. Оныңжұмысына Кеңес мүшелері, Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан және Моңғолия ұлттық кәсіподақорталықтарының басшылары, сондай-ақ Халықаралықеңбек ұйымы мен Халықаралық көші-қон ұйымыныңсарапшылары және бес елдің ұлттық кәсіподақорталықтарының делегациялары қатысты.
ОАЕКК ІV отырысының күн тәртібінде Орталық Азия елдеріндегі еңбек көші-қонын реттеу мәселелерін қарау, ОАЕКК Жастар кеңесін құру жөніндегі нормативтікактілерді, халықаралық және ішкі туризмді дамытутұжырымдамасын бекіту, марапаттау қызметініңтұжырымдамасын талқылау және «2023 жылғы ОрталықАзия елдері кәсіподақтарының үздік ұжымдық шарты» өңірлік байқауының қорытындыларын шығару. Кеңестің отырысын аша отырып, ОАЕКК Бас хатшысыСатыбалды Дәулеталин қатысушылардың назарынҚазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясыКеңеске төрағалық еткен жылдағы өңірлік кәсіподақбірлестігі қызметінің қорытындыларына аударды.
«Кеңес құрылған сәттен бастап біз ұлттық кәсіподақорталықтарын біріктіру жолында бірлесіп үлкен қадамжасадық. Біз елдеріміздегі әлеуметтік және еңбекқатынастарын жақсартуға, мәдени, спорттық жәнесауықтыру саласындағы ынтымақтастықты дамытуға ықпалететін бірқатар іс-шараларды сәтті ұйымдастырдық. Осы біржыл ішінде елеулі жұмыстар атқарғанымызды айта кеткенжөн. Біз Орталық Азия елдері кәсіподақтары кеңесінің(ОАЕКК) логотипін, туын әзірлеп, веб-сайтын жасадық. Бұлбіздің одақ қызметінің ашықтығы мен тиімділігінарттырудағы маңызды қадам болып табылады. Өткенкездесуде біз аймақтық ынтымақтастықты нығайту, кәсіподақ жастар саясаты және Орталық Азия кәсіподақтарының бірыңғай коммуникациялық стратегиясысияқты маңызды мәселелерді талқылаған болатынбыз. Бізөңірімізде әлеуметтік-экономикалық дамудың үлкенәлеуетін көрсететін туризмді дамытуға баса назар аудардық. Сонымен қатар, біз ұлттық кәсіподақ орталықтары арасындатуризм саласындағы өзара түсіністік пен ынтымақтастықтуралы меморандумға қол қойдық, бұл осы саладағыынтымақтастығымыздың жаңа мүмкіндіктерін ашады», – деді ОАЕКК Бас хатшысы.
Сатыбалды Дәулеталин Кеңес мүшелерінің алдында тұрғаннегізгі міндеттерді де айқындап берді.
«Бүгінде біздің алдымызда өңірімізде әлеуметтікәділеттілікті ілгерілету міндеті тұр. Біз күш-жігеріміздіжаңа әлеуметтік келісімшарт жасауға және лайықты еңбекүшін жағдай жасауға бағыттауымыз керек. Тек осылайшабіз әлеуметтік-экономикалық жүйелеріміздің барлықдеңгейлерде тұрақты дамуын қамтамасыз ете аламыз. Кірістерді бөлудегі теңсіздік пен кедейлік әлеуметтік-экономикалық даму жолында елеулі кедергілер болып қалабереді. Қазіргі қоғамдық келісімді өзгертіп, ортақмақсаттарымызға жету үшін жұмыс істейтін уақыт келді. Орталық Азия елдерінің кәсіподақтар кеңесін нығайту жәнеоның мүмкіндіктерін кеңейту Орталық Азия өңіріндегі 15 миллион Еңбекшілер үшін лайықты еңбек пен әлеуметтікәділеттілік жағдайларын қамтамасыз етуге мүмкіндікбереді», – деп атап өтті Орталық Азия елдерініңкәсіподақтар кеңесінің Бас хатшысы.
ОАЕКК-нің мүшелері-Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстанжәне Моңғолия Ұлттық кәсіподақ орталықтарыныңбасшылары өздерінің құттықтауларында ҚазақстанРеспубликасы Кәсіподақтар федерациясының өңірліккәсіподақ бірлестігінің үдемелі дамуына қосқан үлесін атапөтіп, күн тәртібінің негізгі мәселелері және ұйымның даму мүмкіндіктері туралы өз пікірлерімен бөлісті.
Өзбекстан Кәсіподақтар федерациясының төрағасыКудратилла Рафиков Қазақстан Республикасы КәсіподақтарФедерациясына ОАЕКК дамыту бойынша тиімді жұмысыүшін алғыс айтып, әріптестерінің қарауына бірнешеұсыныстар енгізді – ұлттық үкіметтер үшін бірыңғайұсыныстар әзірлеу бойынша арнайы жұмыс тобын құружәне ОАЕКК-нің халықаралық кәсіподақтарконфедерациясына кіру мәселесін бірлесіп пысықтау.
Тәжікстан ұлттық кәсіподақ орталығының басшысыМаликшо Нематзода әріптестерін еңбек миграциясымәселелерін шешуге белсенді қатысуға шақырды. Қырғызстан кәсіподақтар федерациясының басшысы Эмиль Кызаев тақырыпты жалғастырып, СПЕКА аясындашекаралық ынтымақтастықты нығайту қажеттігін атап өтті.
Өз кезегінде Моңғолия кәсіподақтары конфедерациясыныңтөрағасы Эрдэнэбат Сухбаатар Кеңестің халықаралық жәнежаһандық институттармен екіжақты ынтымақтастығындамытудың маңыздылығын атап өтті.ACTRAV/ХЕҰ Еуропа және Орталық Азия департаментініңбасшысы Сергеюс Гловацкас ОАЕКК мен Халықаралықеңбек ұйымы арасындағы қарым-қатынастың жоғарыдеңгейі жайында сөз қозғады.
«ОАЕКК-бұл өзін-өзі қамтамасыз ететін, сұранысқа ие, ресми емес, нақты жұмыс істейтін ұйым. Кеңеспен бірлесіп, Халықаралық еңбек ұйымы осы екі жыл ішінде он шақты іс– шара өткізді. Ынтымақтастық туралы Алматы декларациясына қол қойылды және іс-шаралар жоспарықабылданды», – деді халықаралық сарапшы. Ол Кеңесмүшелерінің назарын 19, 97, 102, 118, 181 және басқа да ХЕҰ-ның конвенцияларын ратификациялауды ілгерілетумәселесіне аударды. Олардың барлығы еңбек көші-қонымәселелеріне қатысты.
Күн тәртібінің тақырыбын Қазақстандағы Халықаралықкөші-қон ұйымының (ХКҰ) өкілі Алпамыс Асабаевжалғастырды. Оның айтуынша, Қазақстан еңбекмигранттарын қабылдайтын ел болса, өңірдің басқамемлекеттері еңбек көші-қонының донорлары болыптабылады. Қазақстан үкіметі көші-қон жөніндегітұжырымдаманы (2023-2027 жж.) қабылдады, оған сәйкесеңбек нарығында және қоғамда мигранттардыинтеграциялау жөніндегі бағдарламалар іске асырылуда. ХКҰ статистикасы бойынша, 2020-2023 жылдараралығында Қазақстанда 725 мыңға жуық халықаралықмигрант тіркелген, олардың шамамен 60% – Өзбекстаназаматтары, одан әрі Ресей, Қырғызстан және Тәжікстаннанкелген еңбек мигранттары орналасқан. Сарапшы ХКҰ-ныңОрталық Азиядағы өкілдігі ОАЕКК мүшелеріменынтымақтастықты кеңейтуге мүдделі екенін атап өтті.Отырысқа қатысушылар өз елдеріндегі көші-қон саясатысаласындағы ахуал туралы баяндамалар ұсынды. Жаһандану жағдайында, сондай-ақ геосаяси жәнеэкономикалық дағдарыстардың өсуі жағдайында көші-қонпроцестеріугығатын болады деген пікірге келісті. Күнтәртібінің бірінші мәселесін талқылауды ОАЕКК Бас хатшысы Сатыбалды Дәулеталин қорытындылады.
«Еңбек көші-қоны-елдеріміз арасындағы интеграциялықпроцестердің бірі. Кәсіподақтар үшін өңірдегі еңбек көші-қонын заңдастыру мәселесі маңызды. Ұлттық деңгейлердебіз үкіметтер үшін еңбек мигранттарының құқықтарынқорғау жөнінде ұсыныстар көздеуіміз керек, өңірлікдеңгейде – еңбек көші – қоны мәселелерін шешу жөніндебірлескен стратегия әзірлеуіміз қажет», – деп атап өттіОАЕКК басшысы.
Өңірдегі еңбек көші-қоны мәселесін қараудың негізгіқорытындысы еңбек көші-қоны саласындағы өзаратүсіністік пен ынтымақтастық туралы ОАЕКК ұлттықкәсіподақ орталықтары арасында келісімге қол қою болды. Құжатқа Қазақстан, Қырғызстан, Моңғолия, Тәжікстан жәнеӨзбекстан кәсіподақтары федерацияларының төрағаларықол қойды. Құжатқа сәйкес, бес мемлекеттің ұлттық кәсіптікорталықтары өз елдерінің үкіметтері деңгейінде еңбекмигранттарының құқықтары мен мүдделерін қорғаумәселелерін ілгерілететін болады. Сондай-ақ кәсіподақтареңбек мигранттары келген елде заңдық жәнеконсультациялық көмек пен жәрдем көрсетуге, «Еңбекшімигранттар туралы» ХЕҰ 97, «Көші-қон саласындағы теріспайдалану туралы және еңбекші-мигранттарға мүмкіндіктермен қарым-қатынас теңдігін қамтамасыз ету туралы» 143 конвенцияларын ратификациялауды ілгерілетуге ниетті.
ОАЕКК-нің IV отырысы барысында Кеңес мүшелері бес мемлекеттің кәсіподақ жастарының мүдделерін ілгерілетугеарналған ОАЕКК Жастар кеңесінің құрамы мен ережесінбекітті. Іс-шараның күн тәртібіне сәйкес Халықаралық және ішкітуризмді дамыту тұжырымдамасы бекітіліп, марапаттауқызметінің тұжырымдамасы қаралды.
Отырыс соңында Кеңес мүшелері «2023 жылғы ОрталықАзия елдері кәсіподақтарының үздік ұжымдық шарты» өңірлік байқауының қорытындысын шығарды. Оныңжеңімпаздары ОАЕКК басшысының қолынан марапаттарғаие болды. Байқаудың қорытындысы бойынша Өзбекстанның“Termiz Dario porti” ЖШҚ (“Термиз өзен порты”), Тәжікстанның Нұрек ГЭС, Моңғолияның Азаматтықавиация бас басқармасы, Қырғызстаннан «Тазалық» муниципалдық кәсіпорны және Қазақстаннан «Соколов-Сарыбай тау-кен байыту өндірістік бірлестігі және соғанбайланысты кәсіпорындар» АҚ-ның бастауыш кәсіподақұйымдарының көмегімен қабылданған ұжымдық шарттарүздік деп танылды.
2024 жылы Орталық Азия елдері кәсіподақтары кеңесініңтөрағалығы Тәжікстанның Тәуелсіз кәсіподақтарфедерациясына өтеді, сәйкесінше Кеңес мүшелерінің V отырысы Душанбеде өтеді.