Германияның беделді ғылыми-талдау орталығы «ғылым және саясат қоры» (SWP) «орта державалар – халықаралық саясаттағы маңызды актерлер» атты көлемді мақалалар жинағын шығарды, деп хабарлайды Zakon.kz. Қазақстандық талдаушылар Sayasat.kz жинақты зерттеп, қысқаша шолу жасады. Bozyq.kz қазақ тіліне аударып, ұсынғанды жөн көрді. Сонымен…
«Түркия, Израиль және Үндістан сияқты елдер кіретін sWP орта державаларының тізіміне Қазақстан алғаш рет кірді. SWP орталығының Германия үкіметімен және Парламентімен әріптестігін ескере отырып, ЕО Орталық Азия елдеріне, атап айтқанда Қазақстанға көбірек қарайды деп болжауға болады», – делінген хабарламада.
сурет ашық дереккөзден алынды
Сыртқы саясат SWP мамандарының пікірінше, Қазақстан Орталық Азия мемлекеттері арасында өзінің сыртқы саясатымен ерекше көзге түседі. Бұл оны аймақтағы негізгі ойыншыға айналдырады. Атап айтқанда, Қазақстан Батыс пен Қытаймен, әсіресе шикізат секторында экономикалық қатынастарды біртіндеп дамытуда. Бұл маневр жасау үшін кеңістікті барынша кеңейтуге мүмкіндік береді. Мұндай тәсілді сарапшылар одақтар мен серіктестерге прагматикалық көзқарас ретінде сипаттайды. Сонымен бірге бірлескен аймақтық дамуға деген айқын ұмтылыс байқалады.
Айтпақшы, жауапкершілік туралы. Сарапшылар Қазақстан өз амбициясын халықаралық саясатта жүзеге асыра алғанын мойындады. Мысалы, Қазақстан Еуропадағы қауіпсіздік және Ынтымақтастық Ұйымына, БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне төрағалық етті және Сирия қақтығысына делдал болды («Астана процесі»). Еуразияның бірқатар басқа ықпалды ұйымдарына мүшелік туралы да айтылады. Тұрақты даму Серіктестерді әртараптандыру тұрғысынан Қазақстан да айтарлықтай жетістіктерге жетті. Орталық Азиядағы көршілес нарықтардан айырмашылығы, Қазақстан 1990-шы жылдары Батыс инвесторлары үшін бірінші кезекте мұнайдың бай қорларын барлау үшін ашылды.
сурет ашық дереккөзден алынды
Нәтижесінде, ЕО Қазақстандағы ең ірі шетелдік инвестор және сыртқы сауданың 40% үлесіне ие елдің ең маңызды экономикалық серіктесі болып табылады. Өзбекстан 25 жыл бойы протекционистік (және тіпті оқшаулау) саясатты ұстанды және тек 2016 жылы «өзін әлемге ашты». SWP пікірінше, украиналық қақтығыс Қазақстанға әртараптандыру тұрғысынан жаңа серпін берді. Бұған салынып жатқан жаңа көлік бағыттары, жаңартылатын энергия көздері мен қайта өңдеу өнеркәсібі секторына инвестициялар тарту жөніндегі ақпараттық науқан дәлел бола алады.
сурет ашық дереккөзден алынды
Сарапшылардың қызығушылығы Қазақстанның әртараптандыруға деген ұмтылысында Қытайдың «Жібек жолына» ғана емес, ЕО-ның «жаһандық қақпа»стратегиясына да сүйенетіндігінде. Осыған байланысты республика өзінің географиялық және тарихи рөлін «Шығыс пен Батыс арасындағы көпір»деп бекітеді. Украина дағдарысы жағдайында Германия мен ЕО-ның көптеген елдері мұнай мен газдың кейбір көздерінен айырылды. Бұл таңқаларлық жағдай емес. Еуропа бұл мәселені шешудің жолдарын іздейді, онда ол жаңа өзара тиімді және жауапты серіктестіктер құра алады. Мұнай-газ секторының әлеуетті экспорттаушылары қатарында және жаңартылатын энергия көздері саласында Қазақстан да өзін сенімді сезінуде. Дәл сол Германия алдағы жылдары Қазақстанға (және кейбір басқа елдерге) нарықтық билік бере алатын сутегі серіктестігінің мүмкіндігін зерттеп жатыр. Мұндай билікті Шығанақ елдерінің мұнай саласындағы әсерімен байланыстыруға болады. Бұл үшін Қазақстанға қажетті сәтте өзінің лайықты орнын алу үшін энергетикалық трансформацияға дайын болу өте маңызды.
сурет ашық дереккөзден алынды
«Еуропалық Одақ елдерінің ақпарат айдынында Қазақстан жаңа экономикалық және саяси серіктес ретінде ғана емес, инвестициялар үшін алаң ретінде де жиі жыпылықтайды деп күткен жөн. Бұл — Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2023 жылғы шетелге жасаған жұмыс сапарларының жемісі деп ұғуға болады
Қазақстан кейбір еуропалықтардың санасында идеологиялық көзқарастардан тыс өз мүдделерін сенімді қорғайтын және дипломатия өнері қажет болған жерде жауапкершілікті өз мойнына алуға дайын егемен мемлекет ретіндегі бейнесін бекітіп үлгерді.
Zakon.kz
Сурет ашық дереккөзден алынды